Wpis gościnny: Żywienie osób po 50 roku życia

Jakiś czas temu zgłosiła się do mnie czytelniczka (pozdrawiam!) z pytaniem, na które nie byłam w stanie odpowiedzieć. Szukała informacji o prawidłowym sposobie żywienia osób po 50 roku życia. Z prośbą o pomoc zwróciłam się do pani Agaty Nastulak, z którą współpracowałam już przy okazji konsultacji dietetycznych. Pani Agata jest dietetykiem klinicznym oraz specjalistką w zakresie żywienia wegetarian, zna się na temacie znacznie lepiej niż ja.

Pani Agata Nastulak prowadzi poradnię LunchCoach, która ma swoją siedzibę w Bytomiu, ale z konsultacji dietetycznych z naszym dzisiejszym gościem można korzystać również online.

Wszystkie szczegóły znajdziecie na stronie: lunchcoach.pl

Zachęcam też do śledzenia profilu LunchCoach na Facebooku, gdzie co i rusz pojawiają się ciekawe informacje dotyczące żywienia: facebook.com/LunchCoach

W razie pytań, możecie skontaktować się Panią Agatą mailowo: agata@lunchcoach.pl








Teraz już oddaję głos specjalistce:)
P.S. We tekście jest mowa również o mięsie. Zanim w komentarzach zacznie się fala hejtu, uczulam, że wpis jest przygotowywany dla bardzo szerokiej grupy odbiorców, którzy niekoniecznie są na diecie wegetariańskiej. Uczulam też, są to ogóle zalecenia, w przypadku występowania jakichkolwiek chorób, dietę należy indywidualnie skonsultować z dietetykiem.

Żywienie osób po 50 roku życia

W organizmie osób po 50. roku życia zachodzi wiele zmian. Niektóre z nich to:

1. Utrata wody;

2. Zmiany w układzie krążenia;

3. Zmniejszenie łaknienia;

4.Upośledzenia wydzielania soku żołądkowego oraz aktywności enzymów trawiennych, a także zmniejszone wydzielanie śliny;

5. Pogorszenie węchu, nie rozpoznawanie smaku;

6. Pojawiające się stopniowo braki w uzębieniu;

7. Stopniowy zanik kubków smakowych;

8.Gorsze wchłanianie witaminy B12, kwasu foliowego, Ca, Fe, Zn, Cu.

Na ogólny stan zdrowia osób starszych istotne znaczenie wywierają stany emocjonalne i psychiczne związane z utratą dotychczasowego środowiska pracy.

Witaminy i składniki mineralne

W tym okresie życia wzrasta zapotrzebowanie m.in. na witaminy D, B2, B6, C oraz E oraz składniki mineralne takie jak wapń, magnez, cynk czy potas.

Co się z tym wiąże - w tym okresie życia powinna się zwiększyć ich podaż wraz z dietą.

Białko

U osób starszych stwierdza się ujemny bilans azotowy i siarkowy, co wskazuje na zwiększone zapotrzebowanie na niektóre aminokwasy, zwłaszcza siarkowe.

Stąd też źródłem białka w diecie osób starszych powinno być przede wszystkim mleko i produkty mleczne (1,5-2% tłuszczu), chude mięso, zwłaszcza drobiowe lub wołowe, ryby, a także w ograniczonych ilościach jaja.

Tłuszcze

Zalecane są tłuszcze roślinne w postaci oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, sojowego, lnianego.

Ze względu na udowodnione pozytywne oddziaływanie na organizm w diecie osób w podeszłym wieku powinna znaleźć się żywność zawierająca kwasy tłuszczowe z grupy omega-3. Cennym źródłem tych kwasów są ryby morskie np. śledź, makrela, halibut czy łosoś. W mniejszym stopniu owoce morza.

Węglowodany

To źródło energii niezbędnej do utrzymania funkcji życiowych organizmu.

Warto zaznaczyć, że z wiekiem obserwuje się tendencje do wyższych wartości poziomu glukozy na czczo i nieprawidłowego wzrostu tych wartości po posiłku.

Nadmiar węglowodanów, zwłaszcza cukrów prostych, może prowadzić u osób predysponowanych genetycznie do rozwoju cukrzycy. W wieku podeszłym wskazane jest zatem umiarkowane spożywanie węglowodanów prostych – cukru, słodyczy, żywności przetworzonej, która zawiera duże ilości cukru.

Zaleca się w miarę możliwości pieczywo pełnoziarniste, gruboziarniste kasze oraz owoce i warzywa, głównie z powodu zawartego w nich błonnika pokarmowego.

W żywieniu osób starszych uwzględniamy przede wszystkim:

1. Produkty o wysokiej gęstości odżywczej (wysoka zawartość składników odżywczych przy małej energetyczności);

2. Dobór produktów urozmaiconych, wysokiej jakości oraz miękkich lub rozdrobnionych;

3. Dobór produktów i technologii łatwostrawnych – gotowanie, duszenie;

4. Używanie dużej ilości przypraw i ziół – dbałość o estetykę przygotowywanych posiłków;

5. Częste posiłki o mniejszej objętości, wyraźnym smaku, zapachu i barwie;

6. Stosowanie dużej ilości warzyw i owoców (codziennie);

7. Odpowiednie spożycie tłuszczów rybich;

8. Ograniczenie stosowania soli do 5g/dobę

9. Zwiększenie ilości płynów niegazowanych (woda mineralna, soki, napoje mleczne) – całkowite zapotrzebowanie na płyny wynosi około 1,5-2 litrów/dobę.

Warto również unikać przejadania się, wprowadzić jak najczęstszą aktywność fizyczną, dostosowaną do indywidualnych predyspozycji, a także eliminować używki.

Aż u czterech na pięć osób w starszym wieku pojawiają się przewlekłe schorzenia, których wpływ na odżywianie nie pozostaje obojętny.

Najczęstsze nieprawidłowości w żywieniu osób po 50. roku życia:

1. Jednym z takich problemów są zaburzenia pamięci – może wówczas dojść do sytuacji, w której osoba ma kłopot z przypomnieniem sobie co, kiedy i czy w ogóle jadła.

2. Kolejnym utrudniającym prawidłowe odżywianie w tym wieku czynnikiem mogą być problemy natury psychologicznej – poczucie smutku, depresja. Osoby odczuwające intensywne przygnębienie często nie odczuwają głodu i w konsekwencji nie spożywają wystarczającej ilości pożywienia. Często dostrzeganym również przez specjalistów problemem jest to, iż osoby starsze, mieszkające samotnie uważają, iż przygotowywanie zdrowych, ładnie wyglądających posiłków mija się z celem, jeśli mają robić to wyłącznie dla samych siebie. Dowiedziono, że w jadłospisach osób starszych zawartość witamin i składników mineralnych jest zbyt mała. Warto otoczyć taką osobę opieką i spróbować przekonać ją, że zadbaniem o sferę odżywiania wpłynie pozytywnie zarówno na swoje zdrowie jak i stan psychiczny.

3. Monotonne odżywianie. Opieranie jadłospisu w kółko na tych samych produktach dzień po dniu. Może to doprowadzić np. do niedoborów witamin i składników mineralnych, braku apetytu, a w konsekwencji również do niedożywienia.

4. Spożywanie zbyt małej ilości warzyw i owoców. Przyczyną mogą być tutaj braki w uzębieniu. Zaleca się w takiej sytuacji spożywanie owoców i warzyw (głównie warzyw) w postaci gotowanej, aby ułatwić ich spożywanie.

5.Zbyt mała liczba posiłków w diecie. Wskazane jest spożywanie 6 posiłków w ciągu dnia, w regularnych odstępach czasu, najlepiej co 3 godziny. Pomaga to przyspieszyć metabolizm i zapobiega zaparciom oraz dolegliwościom trawiennym.

6. Osoby starsze często spożywają zbyt małe ilości pożywienia w stosunku do zapotrzebowania, co może prowadzić do niedożywienia. Drugim istotnym problemem jest przyjmowanie zbyt dużych ilości pożywienia, co z kolei może doprowadzić do nadwagi lub otyłości.

7. Zbyt duża ilość alkoholu – szacuje się, że problem dotyczy co czwartej osoby w podeszłym wieku. Więcej niż 1-2 porcje alkoholu przyjmowane regularnie w ciągu dnia przyczynia się do rozwoju wielu chorób dietozależnych.

8. Kłopoty finansowe utrudniają również często dostęp do odpowiedniej żywności.

9. Stosowanie leków. Osoby starsze cierpią na wiele różnych chorób, przy których wymagane jest stosowanie leków. Nie ma jednak takich substancji, które nie powodowały by skutków ubocznych, związanych również z odżywianiem. Stosowane leki mogą często być przyczyną wystąpienia biegunek, zaparć, problemów z apetytem lub zaburzać wchłanianie niektórych składników mineralnych i witamin.

Warto tutaj wspomnieć również o przyjmowaniu suplementów diety. Ich nadmiar również jest niewskazany. Często również wchodzą one w interakcje z przyjmowanymi przez pacjentów lekami, co jest szczególnie niebezpieczne. Prawidłowa, dobrze zbilansowana dieta nie wymaga stosowania dodatkowej suplementacji. Polecam skonsultować chęć przyjmowania jakichkolwiek dodatkowych preparatów witaminowo-mineralnych z dietetykiem lub lekarzem, który pomoże ocenić zasadność ich stosowania i odpowiednio dobrać dawkę.

10. Wahania masy ciała. Szczególnie te niezamierzone wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem lub specjalistą. Utrata kilku czy kilkunastu kilogramów bez stosowania szczególnej diety może prowadzić ponadto do znacznego niedożywienia i osłabienia organizmu.

11. Wraz z upływem lat pojawiać się może również konieczność opieki nad starszą osobą – pomoc przy zakupach, przyrządzeniu posiłków czy innych codziennych czynnościach. Osoby pozostające wówczas bez pomocy ze strony rodziny lub bliskich bardzo często również dotyka problem niedożywienia.